ถ้ำเสาหินพญานาค

ถ้ำเสาหินพญานาค ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของวัดถ้ำเสาหินพญานาค โดยมีพระครูประภัสร์จิตสังวร เป็นเจ้าอาวาส  ซึ่งแต่เดิมก่อนสร้างวัด มีลักษณะเป็นเนินดินมีคูน้ำล้อมรอบบริเวณ คล้ายกับที่ตั้งของเมือง (เวียง) ในสมัยก่อนๆ ด้านทิศตะวันตกติดกับภูเขาหินปูน มีลำห้วยเล็กมีน้ำไหลออกจากรูใต้ถ้ำ ไหลมารวมที่เดียวกันกับลำน้ำที่มาจากถ้ำปลาและถ้ำน้อย แล้วไหลออกไปสู่ในหมู่บ้าน  เมื่อปี พ.ศ. 2500 หลวงพ่อนิรมล สุทธิญาโณ ได้ย้ายมาจากพุทธสถานถ้ำปลา (วัดถ้ำปลาในปัจจุบัน)  มาพัฒนาที่นี่ ตอนแรกนั้นยังไม่มีประชาอุปถัมภ์ ต่อมาภายหลังเมื่อประมาณปี พ.ศ.2519 ชาวบ้านที่ เคยอุปถัมภ์พุทธสถานถ้ำปลาได้แยกหมู่บ้านมาขออุปถัมภ์บำรุงกับหลวงพ่อ ท่านจึงอนุญาตให้มาบำเพ็ญ บุญได้ ต่อจากนั้นจึงได้เริ่มสร้างเสนาสนะขึ้นหลายอย่าง อาทิเช่น กุฏิ วิหาร ศาสนา และห้องน้ำ เป็นต้น ชื่อวัดถ้ำเสาหินพญานาค ตั้งตามชื่อถ้ำที่อยู่ ทางด้านทิศตะวันตก ซึ่งในถ้ำมีลักษณะเป็น เสาหินที่เกิดจากหินย้อยและหินงอกสะสมจนบรรจบกัน มีสัณฐานคล้ายเสาบ้านเป็นจำนวนมากมาย โดย ถ้ำมีความลึก 80 เมตร ในอดีตเคยเป็นที่เก็บวัตถุโบราณ ด้านในลึกสุดของถ้ำเป็นที่โล่งกว้าง เรียกบริเวณนี้ ว่า ลาน หรือ ข่วงพญานาค อันเป็นที่มาของคำว่า “ถ้ำเสาหินพญานาค”